Çok fazla spor adet düzensizliğine ve kısırlığa yol açabilir

Çok fazla spor âdet düzensizliğine ve kısırlığa yol açabiliyor... ​Kadın Hastalıkları Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Op. Dr. Betül Kalay'ın verdiği bilgilere göre sporcu olan veya düzenli olarak çok egzersiz yapan kadınlar, atletik amenore geliştirme riski altında. Yoğun egzersiz kaynaklı âdet görememe veya âdet düzensizliği sorunları ise çocuk sahibi olmak isteyen kadınları yalnızca kısırlık değil, aynı zamanda yüksek kan kolesterol, kemik yoğunluğu kaybı ve erken yaşlanma sorunları ile karşı karşıya bırakıyor...

Kadın Hastalıkları Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Op. Dr. Betül Kalay, çok fazla egzersiz yapmanın, doğurganlığı etkilediğini ve kısırlığa yol açtığını söyledi. Op. Dr. Betül Kalay, genç ve sağlıklı kadınları yakından ilgilendiren egzersiz ve kısırlık ilişkisi hakkında şu bilgileri verdi:

“Basitçe ifade etmek gerekirse, aşırı şekilde egzersiz yapıyorsanız ve yeterince yemiyorsanız, bu âdet (regl) döngüsünde en az üç aylık dönem kaybına veya yılda yalnızca birkaç kez ortaya çıkabilen düzensiz, ağır âdet dönemlerine neden olabilir. Bu, atletik amenore (regl olmama) olarak bilinen oldukça yaygın ancak az bilinen bir durumdur. Bu sorun çok fazla egzersiz yapılmasından kaynaklanır."

Atletik amenore nedir?

Amenore, regl dönemlerinin olmamasıdır. Sporcu olan veya düzenli olarak çok egzersiz yapan kadınlar, atletik amenore geliştirme riski altındadırlar. Egzersizle ilgili hormonların ve düşük vücut yağ seviyelerinin, seks hormonlarının (östrojen ve progesteron) çalışma şeklini etkilediği düşünülmektedir.

Atletik amenore nedenleri

Kadın Hastalıkları, Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Op. Dr. Betül Kalay'dan aldığımız bilgilere göre atletik amenore, aşağıdakileri içerebilen aşırı egzersizle ilgili bir dizi faktörden kaynaklanabiliyor:

• Düşük vücut yağı seviyeleri: Kadın vücudu, eğer belirli bir vücut yağ yüzdesinin altındaysa regl olmaz.
• Egzersizle ilgili hormonlar: Egzersiz, vücudun beta endorfinler ve katekolaminler gibi belirli hormonları salgılamasını sağlar. Bu hormonların yüksek seviyelerinin östrojen ve progesteronun çalışma şeklini etkilediği düşünülmektedir.
• Duygusal stres: Ağır/güçlü, olumsuz duygular hipotalamusu etkileyebilir.
• Düzensiz yeme: Hızlı diyet yapma ve öğün atlama.

Bazı spor türleri atletik amenore için yüksek risk taşıyor

Op. Dr. Betül Kalay, bazı spor türlerinin çok fazla yapılmasının atletik amenore sorununa zemin hazırladığını belirtiyor. Buna göre atletik amenore, aşağıdaki gibi çok yoğun spor yapan kadınlarda daha yaygın görülüyor:

• Bale
• Basketbol
• Bisiklet sürmek
• Jimnastik
• Uzun mesafe koşu
• Yüzme

Tedavi edilmeyen atletik amenorenin uzun vadeli komplikasyonları

Yoğun egzersiz kaynaklı âdet görememe veya âdet düzensizliği sorunları ise çocuk sahibi olmak isteyen kadınları yalnızca kısırlık değil, aynı zamanda yüksek kan kolesterol, kemik yoğunluğu kaybı ve erken yaşlanma sorunları ile karşı karşıya bırakıyor...

• 1. Doğurganlığın azalması: Kadınlar düzenli regl dönemleri geçirmezlerse hamile kalma olasılığı daha düşük olur, ancak atletik amenore; düzenli regl dönemine dönüldüğünde uzun vadeli doğurganlık üzerinde hiçbir etkiye sahip değildir.
• 2. Yüksek kan kolesterol seviyeleri: İyi kolesterolün (yüksek yoğunluklu lipoprotein veya HDL) kötü kolesterole (düşük yoğunluklu lipoprotein veya LDL) oranındaki östrojenle ilişkili bir düşüşten kaynaklanır.
• 3. Kemik yoğunluğu kaybı: Bu, osteopeni (düşük kemik yoğunluğu, ancak osteoporoz olacak kadar düşük değildir) veya osteoporoza (kolayca kırılan kırılgan kemikler) neden olabilir, özellikle de yaş nedeniyle en yüksek kemik yoğunluğuna henüz ulaşılmamışsa.
• 4. Erken yaşlanma: Cilt, düşük östrojen seviyeleri nedeniyle esnekliğini kaybeder.

Atletik amenore (âdet görememe ve âdet düzensizliği) nasıl anlaşılır?

Bir doktorun atletik amenore teşhisi koyması için, önce belirli üreme bozuklukları gibi diğer tüm olası nedenlerin ortadan kaldırılması gerekir.

Teşhis için gerekli testler

• İdrar veya kan testi olabilen hamilelik testleri
• Genel sağlığı kontrol etmek ve göğüsler ve kasık kılı gibi diğer cinsel özelliklerin gelişip gelişmediğini görmek için fiziki muayene
• Jinekolojik geçmiş ve kullanılan kontraseptif yöntemler dahil tıbbi geçmiş
• Hipotalamus, hipofiz bezi ve yumurtalıkların nasıl çalıştığını kontrol etmek için hormon testleri
• Üreme sisteminin bilgisayarlı tarama / kontrollerini ve ultrasonlarını içerebilen diğer taramalar

Atletik amenore (âdet görememe ve âdet düzensizliği) tedavi edilebilir mi?
Atletik amenore için tedavi seçenekleri kişiye bağlıdır, ancak şunları içerebilir:

• Daha az egzersiz yapmak veya yoğun olmayan sporları seçme
• Vücut yağ miktarının iki veya üç kilo artırılması
• Diyet değişiklikleri ve azaltılan egzersiz eğer düzenli regl kanamasının geri dönmesine neden olmazsa, kombine oral kontraseptif hap veya hormon tedavisine başlanması
• Kalsiyum ve günlük kilojullerin artması gibi diyet değişiklikleri yapma
• Kemik gücünü artırmak ve osteoporozu önlemek için kalsiyum takviyesi alma
• Sorun bir yeme bozukluğu ise danışmanlık alma.